Vitiligo deride yama şeklinde beyaz lekelerle kendini gösteren bir bağışıklık sistemi hastalığıdır. Bu hastalık bütün vücutta görülebildiği gibi bölgesel olarak da kalabilir. Kişinin estetik ve psikolojik açıdan olumsuz etkilenmesine yol açan hastalığın yaz aylarında daha da sıkıntı yarattığını belirten Cilt Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Burhan Engin, vitiligonun nedenlerini, tedavi yollarını ve hastalar için yaz önerilerini şöyle sıraladı:
Sebepleri nelerdir?
Hastalık, deriye karakteristik rengini veren melanosit olarak adlandırdığımız hücrelerin bölgesel olarak kaybolması sonucu oluşur. Genetik olabilir. Hastaların akrabalarında vitiligo görülebilir. Belirgin stres oluşturan önemli yaşam olayları, fiziksel yaralanmalar ve güneşe maruz kalmayla da vitiligonun başlangıcının ilişkili olduğu düşünülmektedir. Hastalığın oluşumunda sigara gibi deride oksidatif stres oluşturan ajanlar ve alkol kullanımı da etkili olabilir. Vitiligo otoimmün bir hastalık olup Hashimoto tiroiditi gibi çeşitli otoimmün hastalıklarla beraber görülebilir.
Nasıl belirti verir?
Genel olarak vücudun güneş gören bölgelerinde ortaya çıkan beyaz yamalar şeklinde görülür. Ağız çevresi, göz çevresi, el sırtları, koltuk altı ve genital bölgeler hastalığın yerleştiği alanlardır. Deride renk değişikliği dışında kabarıklık veya kepek oluşumu görülmez.
Kimlerde dirençli seyreder?
Vitiligo lezyonlarının gidişatı önceden tahmin edilemez. Mevcut lekelerde büyüme görülebilir, ayrıca yeni lekeler oluşabilir. Kendiliğinden gerileme ne yazık ki nadirdir. Yüz, boyun ve gövdedeki lekeler tedaviye iyi yanıt verirken; dudaklar, eller, ayaklar tedaviye dirençli bölgelerdir.
Hangi tedaviler uygulanabilir?
Vitiligoda uygulanan tedaviler lekelerin büyümesini ve cilt tonundaki renk değişimlerini önlenmeye yöneliktir. Başlangıç tedavisi olarak az sayıda ve küçük lekeler varsa bölgesel etkili çeşitli kremler kullanılabilir. Bu kremler kortikosteroid içerikli olabilir ve ilgili hekim kontrolünde kullanılmalıdır. Daha geniş tutulumlu ve çok sayıda lekeleri olan hastalarda ışık tedavisi olarak bilinen haftada belirli günlerde özel cihazlarla uygulanan fototerapi işlemi uygun olabilir. Günümüzde belirli merkezlerde uygulanan lazer tedavisi de tedaviye dirençli hastalarda bir alternatif olabilir. Ayrıca son dönemde vitiligo tedavisinde bağışıklık sistemi üzerinde hastalığa özel etkili ilaçlar kullanılmaya başlanmıştır. Sosyal açıdan zorluk yaşayan hastalarda kalıcı makyaj gibi kozmetik yöntemler tercih edilebilir.
Bitkisel destekler işe yarar mı?
Vitiligoda tedaviye yardımcı olarak aloe vera, gingko biloba, polipodium leucotomos (tropikal eğrelti otu), alfa lipoik asit gibi bitkisel takviyeler faydalı olabilir. Bu destekleri diğer tedavilere ek olarak kullanabiliyoruz. Ayrıca C vitamini, B12 vitamini, folik asit verilen vitiligo hastalarında lezyonların ilerlemediği ve hatta gerilediği bildirilmiştir.
Nasıl bir hastalıktır?
Vitiligo deri ve bazen dudak gibi mukozal bölgelerde beyazlaşma şeklinde değişikliklerle giden uzun seyirli bir hastalıktır. Vücudun çeşitli yerlerinde oluşabilir. Genellikle lezyon sınırları belirgindir.
Korunmak mümkün mü?
Vitiligo oluşumunu artırabilen başta emosyonel ve fiziksel stres olmak üzere güneş maruziyeti, sigara, alkol ve travma olmak üzere tetikleyici faktörlerden kaçınmak, hastalığın gelişimini ve ilerlemesini durdurabilir.
TATİLDE NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Güneş ışınları vitiligonun beyaz alanlarında yanık oluşturarak hastalığın ilerleme ya da cilt kanseri gelişme riskini artırabilir. Ayrıca koyu renkli bölgeler daha da koyulaşarak belirgin hale gelebilir. Bu nedenlerle özellikle yaz döneminde güneşten korunma son derece önemlidir. Mutlaka uzun süre güneşlenmekten kaçınmak ve en az 50 faktör güneş koruyucu kremler kullanmak gerekir. Hastalar öğle saatleri dışında, güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmadan denize girebilir.
